Την ανάγκη να αναθεωρηθεί το άρθρο 103 του Συντάγματος για την άρση μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων τόνισε στην καθιερωμένη συνάντησή του με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας ο πρωθυπουργός. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης χαρακτήρισε την αλλαγή του άρθρου ως θεσμική κατοχύρωση της έννοιας της αξιολόγησης στο Δημόσιο, προκειμένου να επιβραβεύονται οι συνεπείς δημόσιοι υπάλληλοι και να απομακρύνονται όσοι συστηματικά δεν ανταποκρίνονται στις προδιαγραφές της θέσης τους.
Ακολουθήσε μπαράζ δηλώσεων κυβερνητικών στελεχών, οι οποίοι έσπευσαν να στηρίζουν την συγκεκριμένη θέση του πρωθυπουργού. «Εμείς λέμε ότι βάζουμε στο τραπέζι το άρθρο 103 του Συντάγματος για την άρση της μονιμότητας χωρίς εξαιρέσεις», σημείωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης, αποδεικνύοντας ότι κυβερνητικός στόχος είναι η καθολική εφαρμογή της κατάργησης της μονιμότητας. Στο ίδιο πνεύμα και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κ. Χατζηδάκης, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη η μονιμότητα δεν ισχύει με σκοπό να έχεις πάντοτε μια δημόσια διοίκηση σε εγρήγορση.
Την ίδια στιγμή η ΑΔΕΔΥ χαρακτήρισε «αιτία πολέμου» την άρσης της μονιμότητας στο δημόσιο τομέα, ενώ σφοδρές ήταν και οι αντιδράσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης.
Πώς θα προχωρήσει η διαδικασία
Ως προς τη διαδικασία, για να φτάσουμε στην αναθεώρηση του άρθρου 103 αυτή έχει πολλά στάδια. Αυτή η Βουλή θα είναι η προτείνουσα και η επόμενη θα είναι η αναθεωρητική.
Έχουν ήδη συμπληρωθεί πέντε χρόνια από την τελευταία αναθεώρηση του 2019 που είναι το όριο που θέτει το Σύνταγμα, για να εκκινήσει και πάλι η διαδικασία. Όπως το τοποθέτησε χρονικά ο πρωθυπουργός, η συζήτηση για την αναθεώρηση θα εκκινήσει με τη νέα σύνοδο της Βουλής που ξεκινά την πρώτη Δευτέρα κάθε Οκτώβρη.
Η προτείνουσα Βουλή διαπιστώνει την ανάγκη αναθεώρησης και καθορίζει ειδικά τις διατάξεις που πρέπει να αναθεωρηθούν, ξεκινά η συζήτηση στην Επιτροπή και ακολουθεί η Ολομέλεια.
Τέλη του 2025 αναμένεται η πλειοψηφία να προσδιορίσει και στο Κοινοβούλιο ποια άρθρα του Συντάγματος προτείνει για αναθεώρηση. Η σκυτάλη περνάει στην Επιτροπή Αναθεώρησης για τα περαιτέρω, η πλειοψηφία θα διαμορφωθεί ένα κείμενο και πάνω σε αυτό θα αποφασίσει η Ολομέλεια.
Τρία σενάρια
Ένα άρθρο δεν συγκεντρώνει ούτε 151 – 1. Αν ένα άρθρο δεν συγκεντρώσει ούτε 151 ψήφους, μένει εκτός από την επόμενη Βουλή που είναι αναθεωρητική.
Ένα άρθρο συγκεντρώνει ανάμεσα σε 151-180 ναι. Αν ένα άρθρο λάβει από 151 έως 180 ψήφους, τότε στην επόμενη Βουλή το τελικό κείμενο πρέπει να λάβει πάνω από 180 ψήφους
Ένα άρθρο συγκεντρώνει πάνω από 180 ναι. Αν στην προτείνουσα Βουλή, ένα άρθρο λάβει 180 ναι, τότε εγκρίνεται στην επόμενη Βουλή με 151 ψήφους.
Τι αναφέρει το άρθρο 103
Το άρθρο 103 του Συντάγματος αφορά αποκλειστικά τους Δημοσίους υπαλλήλους και σ’ αυτό αναφέρεται:
1. Οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι εκτελεστές της θέλησης του Κράτους και υπηρετούν το Λαό οφείλουν πίστη στο Σύνταγμα και αφοσίωση στην Πατρίδα. Tα προσόντα και ο τρόπος του διορισμού τους ορίζονται από το νόμο.
2. Κανένας δεν μπορεί να διοριστεί υπάλληλος σε οργανική θέση που δεν είναι νομοθετημένη. Εξαιρέσεις μπορεί να προβλέπονται από ειδικό νόμο, για να καλυφθούν απρόβλεπτες και επείγουσες ανάγκες με προσωπικό που προσλαμβάνεται για ορισμένη χρονική περίοδο με σχέση ιδιωτικού δικαίου.
3. Οργανικές θέσεις ειδικού Επιστημονικού καθώς και τεχνικού ή βοηθητικού προσωπικού μπορούν να πληρούνται με προσωπικό που προσλαμβάνεται με σχέση ιδιωτικού δικαίου. Νόμος ορίζει τους όρους για την πρόσληψη, καθώς και τις ειδικότερες εγγυήσεις τις οποίες έχει το προσωπικό που προσλαμβάνεται.
4. Οι δημόσιοι υπάλληλοι που κατέχουν οργανικές θέσεις είναι μόνιμοι εφόσον αυτές οι θέσεις υπάρχουν. Αυτοί εξελίσσονται μισθολογικά σύμφωνα με τους όρους του νόμου και, εκτός από τις περιπτώσεις που αποχωρούν λόγω ορίου ηλικίας ή παύονται με δικαστική απόφαση, δεν μπορούν να μετατεθούν χωρίς γνωμοδότηση ούτε να υποβιβαστούν ή να παυθούν χωρίς απόφαση υπηρεσιακού συμβουλίου, που αποτελείται τουλάχιστον κατά τα δύο τρίτα από μόνιμους δημόσιους υπαλλήλους.
Κατά των αποφάσεων των συμβουλίων αυτών επιτρέπεται προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, όπως νόμος ορίζει.
5. Mε νόμο μπορεί να εξαιρούνται από τη μονιμότητα ανώτατοι διοικητικοί υπάλληλοι που κατέχουν θέσεις εκτός της υπαλληλικής ιεραρχίας, οι διοριζόμενοι απευθείας με βαθμό πρεσβευτικό, οι υπάλληλοι της Προεδρίας της Δημοκρατίας και των γραφείων του Πρωθυπουργού, των Υπουργών και Υφυπουργών.
6. Οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων έχουν εφαρμογή και στους υπαλλήλους της Bουλής, οι οποίοι κατά τα λοιπά διέπονται εξ ολοκλήρου από τον Κανονισμό της, καθώς και στους υπαλλήλους των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των λοιπών νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου.
**7. Η πρόσληψη υπαλλήλων στο Δημόσιο και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, όπως αυτός καθορίζεται κάθε φορά, πλην των περιπτώσεων της παραγράφου 5, γίνεται είτε με διαγωνισμό είτε με επιλογή σύμφωνα με προκαθορισμένα και αντικειμενικά κριτήρια και υπάγεται στον έλεγχο ανεξάρτητης αρχής, όπως νόμος ορίζει.
Νόμος μπορεί να προβλέπει ειδικές διαδικασίες επιλογής που περιβάλλονται με αυξημένες εγγυήσεις διαφάνειας και αξιοκρατίας ή ειδικές διαδικασίες επιλογής προσωπικού για θέσεις το αντικείμενο των οποίων περιβάλλεται από ειδικές συνταγματικές εγγυήσεις ή προσιδιάζει σε σχέση εντολής.
**8. Νόμος ορίζει τους όρους, και τη χρονική διάρκεια των σχέσεων εργασίας ιδιωτικού δικαίου στο Δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, όπως αυτός καθορίζεται κάθε φορά, για την κάλυψη είτε οργανικών θέσεων και πέραν των προβλεπομένων στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 3 είτε πρόσκαιρων είτε απρόβλεπτων και επειγουσών αναγκών κατά το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 2. Νόμος ορίζει επίσης τα καθήκοντα που μπορεί να ασκεί το προσωπικό του προηγούμενου εδαφίου. Απαγορεύεται η από το νόμο μονιμοποίηση προσωπικού που υπάγεται στο πρώτο εδάφιο ή η μετατροπή των συμβάσεών του σε αορίστου χρόνου. Οι απαγορεύσεις της παραγράφου αυτής ισχύουν και ως προς τους απασχολουμένους με σύμβαση έργου.
**9. Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη συγκρότηση και τις αρμοδιότητες του «Συνηγόρου του Πολίτη» που λειτουργεί ως ανεξάρτητη αρχή.
